Ciltte egzama neden olur ve nasıl tedavi edilir?

Egzama, genellikle "atopik dermatit" olarak adlandırılan, ciltte kaşıntı, kızarıklık, kuruluk ve bazen kabuklanma veya sulanma gibi belirtilerle kendini gösteren kronik bir cilt hastalığıdır. Genellikle çocukluk döneminde başlar ve zamanla iyileşebilir, ancak bazı kişilerde yetişkinlikte de devam edebilir. Egzama bulaşıcı değildir ve yaşam kalitesini etkileyebilir. Aşağıda, egzamanın nedenleri ve tedavi yöntemleri detaylı olarak açıklanmıştır.

Egzamanın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik, çevresel ve bağışıklık sistemi faktörlerinin birleşimi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. İşte egzamayı tetikleyen başlıca faktörler:

• Genetik Yatkınlık: Ailede egzama, astım veya saman nezlesi öyküsü olan kişilerde daha sık görülür. Belirli gen mutasyonları, cildin bariyer fonksiyonunu zayıflatarak egzama riskini artırabilir.
• Bağışıklık Sistemi Tepkileri: Aşırı aktif bir bağışıklık sistemi, ciltte inflamasyona neden olarak egzama semptomlarını tetikleyebilir.
• Çevresel Faktörler: Alerjenler (toz akarları, polen, evcil hayvan tüyü), tahriş edici maddeler (sert sabunlar, deterjanlar, kimyasallar), iklim değişiklikleri (soğuk veya kuru hava) ve stres egzamayı kötüleştirebilir.
• Cilt Bariyeri Bozukluğu: Egzamalı kişilerde cildin doğal bariyeri zayıflar, bu da nem kaybına ve dış etkenlere karşı hassasiyete yol açar.
• Besin Alerjileri: Bazı gıdalar (süt, yumurta, fındık) özellikle çocuklarda egzama alevlenmelerine neden olabilir.

Egzama semptomları kişiden kişiye değişiklik gösterebilir, ancak yaygın belirtiler şunlardır:

• Şiddetli kaşıntı, özellikle geceleri artabilir.
• Kırmızı veya kahverengimsi cilt lekeleri.
• Kuru, pullu veya kabuklu cilt.
• Küçük, kabarık şişlikler ve su toplama.
• Ciltte kalınlaşma veya çatlaklar.

Bu belirtiler genellikle yüz, el, ayak, diz ve dirsek bölgelerinde görülür.

Egzamanın tedavisi, semptomları hafifletmek, alevlenmeleri önlemek ve cilt bariyerini güçlendirmek üzerine odaklanır. Tedavi planı, hastanın yaşı, semptomların şiddeti ve tetikleyicilere göre kişiselleştirilir. İşte yaygın tedavi yaklaşımları:

• Nemlendiriciler: Düzenli olarak kokusuz, hipoalerjenik nemlendiriciler kullanmak, cildin kurumasını önler ve bariyer işlevini destekler. Günde en az iki kez uygulanması önerilir.
• Topikal Kortikosteroidler: Kaşıntı ve inflamasyonu azaltmak için reçeteli veya reçetesiz kortizonlu kremler kullanılır. Doktor kontrolünde kısa süreli uygulanmalıdır.
• Topikal Kalsinörin Inhibitörleri: Kortizon içermeyen, bağışıklık sistemini baskılayan kremler (örneğin, takrolimus veya pimekrolimus), özellikle hassas bölgelerde kullanılabilir.
• Antihistaminikler: Kaşıntıyı hafifletmek için ağızdan alınan ilaçlar, özellikle gece rahatlaması sağlayabilir.
• Işık Tedavisi (Fototerapi): Orta ve şiddetli egzamada, kontrollü UV ışık uygulamaları inflamasyonu azaltabilir.
• Sistemik İlaçlar: Şiddetli vakalarda, bağışıklık sistemini baskılayan oral ilaçlar veya biyolojik ajanlar kullanılabilir.
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Tetikleyicilerden kaçınmak, pamuklu giysiler giymek, sıcak su yerine ılık suyla banyo yapmak ve stres yönetimi egzamayı kontrol altında tutmaya yardımcı olur.

Egzamayı önlemek veya alevlenmeleri azaltmak için şu ipuçlarını uygulayabilirsiniz:

• Cildi düzenli nemlendirin ve kurumasını önleyin.
• Tahriş edici kimyasallardan ve sert sabunlardan kaçının.
• Alerjenleri ev ortamında minimize edin (toz temizliği, havalandırma).
• Stresi azaltmak için yoga, meditasyon gibi teknikler deneyin.
• Doktorunuzla düzenli takip yapın ve tedavi planına uyun.

Egzama kronik bir durum olduğu için, sabırlı olmak ve uzun vadeli bir bakım planı benimsemek önemlidir. Eğer şiddetli semptomlarınız varsa, mutlaka bir dermatoloji uzmanına danışın. Unutmayın, erken müdahale ve doğru tedavi ile egzama kontrol altına alınabilir ve yaşam kaliteniz artırılabilir.